استئوآرتریت
استئوآرتریت بیماری شایعی است و به معنی تخریب غضروف در مفاصل است. به محل اتصال دو استخوان، مفصل گقته می‌شود و غضروفی که در مفصل؛ سرِ استخوان‌ها را می‌پوشاند، حرکت در مفصل را آسان می‌کند. وقتی این غضروف به میزان زیادی تخریب می‌شود سر دو استخوان بر هم سائیده می‌شوند. این مسئله سبب ایجاد سفتی و درد در مفصل می‌شود و بنابراین استفاده از مفصل درگیر را برای فرد مشکل می سازد. همچنین در استئوآرتریت ممکن است رباط‌ ها، مینیسک‌ها و عضلات نیز آسیب ببینند. با گذشت زمان ممکن است استئوآرتریت آنقدر پیشرفت کند که فرد به جراحیِ تعویض مفصل نیاز پیدا کند.

استئوآرتریت می‌تواند اولیه یا ثانویه باشد. استئوآرتریت اولیه در نتیجه افزایش سن حاصل می‌شود و نوع ثانویه‌ی آن در سنین پایین‌تر رخ می‌دهد و معمولاً حدود ده سال پس از یک علت زمینه‌ای مانند چاقی یا ضربه به مفصل تظاهر می‌یابد. با افزایش سن می‌توان انتظار داشت که درجاتی از استئوآرتریت اولیه در فرد به وجود  آید اما با این حال بسیاری از افراد حتی تا سنین خیلی بالا هم اصلاً به آن دچار نمی‌شوند و این موضوع هم منطقی است چرا که استئوآرتریت یک بیماری است و جزئی از روند طبیعی زندگی محسوب نمی‌شود.
به طور کلی در تخریب غضروف مفصلی عوامل محیطی و ارثی اثر نقش دارند. استئوآرتریت اولیه اغلب در مفصل لگن، زانو، مهره‌های گردنی و کمری و مفاصل انگشتان رخ می‌دهد. چاقی بیشتر با استئوآرتریت در مفاصل زانو، لگن و دست همراه است.

علایم و نشانه‌های استئوآرتریت
استئوآرتریت سبب درد مفصلی و خشکی مفصل می‌شود. خشکی مفصل به دنبال بی‌حرکتی ایجاد می‌شود و در استئوآرتریت لگن، درد می‌تواند شبانه باشد. به این صورت که فرد صبح پس از بیدار شدن از خواب یا پس از مدتی بی‌حرکتی در مفصل، وقتی می‌خواهد آن را حرکت دهد احساس خشکی و سفتی و نیز درد در آن مفصل دارد. به طور کلی در استئوآرتریت، درد مفصلی بیشتر در هنگام حرکت احساس می‌شود.

منشاء درد در استئوآرتریت از ساختمان‌های اطراف و مختلف مفصل است و نه از غضروف! تخریب غضروف نمی‌تواند درد ایجاد کند، جون غضروف عصب ندارد. مهم است که رغم وجود درد، فرد از مفصل خود استفاده نماید و با فعال ماندن و انجام ورزش‌های مناسب به لغزنده کردن مفاصل و تقویت عضلات اطراف آن کمک کند.


علت بروز استئوآرتریت چیست؟
به طور خلاصه می‌توان به علل زیر اشاره نمود:
افزایش سن: که با استفاده‌ی بیشتر از مفاصل هم معنی است ولی این بدان معنا نیست که استئوآرتریت جزئی طبیعی از روند پیری است.

چاقی: چاقی به معنای افزایش فشار بر روی مفاصل بدن و به خصوص بر روی زانوهاست که بیشترین فشار حاصل از وزن بدن را تحمل می‌کنند. به ازای هر یک کیلوگرم افزایش وزن، 8 کیلوگرم بر فشار وارده بر زانو اضافه شده و فشار وارد بر مفاصل لگن نیز 6 برابر می‌شود! اخیراً برخی تحقیقات نشان داده است که افزایش چربی در بدن می‌تواند محصولات شیمیایی در بدن ایجاد کند که به مفاصل آسیب می‌زنند. بنابراین ممکن است اثر چاقی در ابتلا به استئوآرتریت فقط فیزیکی و مکانیکی نباشد!

آسیب، ضربه یا استفاده‌ی بیش از حد از مفاصل: ورزشکاران و افرادی که شغل آنها به گونه‌ای است که به حرکات تکرار شونده نیاز است (تایپ، باغبانی، مکانیکی و...) به علت آسیب و افزایش فشار بر برخی مفاصل مشخص، بیشتر مستعد استئوآرتریت هستند. همچنین آسیب‌های دیگری مانند پارگی رباط‌ها در مفاصل، شکستگی استخوان‌ها یا جراحی‌ها، می‌توانند منجر به استئوآرتریت شوند.

ژنتیک یا وراثت: ژنتیک در در شروع و پیشرفت استئوآرتریت نقش دارد. ناهنجاری‌های ارثی در  ساختمان اسکلتی و استخوان‌ها که شکل و استحکام مفاصل را تحت تأثیر قرار می دهند یا مشکلات ارثی که سبب ساخت غضروف غیرطبیعی می‌شوند، می‌توانند منجر به استئوآرتریت شوند مثال شایع در شرایطی است که دو استخوان در محل مفصل درست مقابل هم قرار نمی گیرند مانند افرادی که در مفصل زانو،  پاهای پرانتزی یا ضربدری دارند. در این موارد پزشک می‌تواند با تدابیری احتمال ابتلا به استئوآرتریت را در فرد دارای مشکلات زمینه‌ای به شدت کاهش دهد.

ضــــعف عـــضلات: ضعف عضلات اطراف مفصل زانو با استئوآرتریت همراهی دارد و این مشکل بیشتر دز خامن‌ها به چشم می‌خورد. به طور کلی ضعیف بودن عضلات می‌تواند سبب شود که پس از شروع استئوآرتریت، درد و خشکی مفاصل بدتر شود. انجام ورزش‌های مخصوص (حرکات کششی) در تقویت این عضلات اهمیت فراوانی دارد.

استئوآرتریت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
متأسفانه استئوآرتریت زمانی تشخیص داده می‌شود که آسیب آنقدری پیشرفت کرده که علایم درد و خشکی مفصل ظاهر شده‌اند. پزشک با توجه به شکایات بیمار و شرح‌حال، پس از معاینه‌ی فیزیکی دقیق، این تشخیص را مطرح می‌سازد. در عکس ساده‌ی مفصل تحلیل غضروف، باریک شدن فضای مفصلی و سائیدگی استخوان‌ها دیده می‌شود.

درمان استئوآرتریت
درمان‌های غیردارویی:
- اولین قدم آن است که در مورد بیماری خود اطلاعاتی به دست آورید و در مورد سیر آن و تأثیراتش بر زندگی‌تان با پزشک خود مشورت نمایید.
- پرهیز از فعالیت‌هایی که بر مفاصل فشار زیادی وارد می‌کنند.
- تقویت قدرت عضلانی: تقویت عضله‌ی چهارسر ران علایم استئوآرتریت زانو را کاهش می‌دهد. ورزش مفید است و می‌تواند درد را کاهش دهد. می‌توانید در این باره با متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید تا به شما حرکات و ورزش‌هایی را آموزش دهد که به کاهش درد و بهتر شدن حرکات مفصل کمک می‌کنند.
- به خاطر بسپارید که فعال ماندن و حرکت دادن مفاصل امر بسیار مهمی است.
- کاهش وزن؛ علائم استئوآرتریتِ زانو و لگن را کاهش می‌دهد.
- استفاده از عصا یا دیگر تجهیزات کمکی: در استئوآرتریت یک طرفه‌ی زانو و لگن، فرد می‌تواند هنگام راه رفتن از عصا در دست مقابل استفاده کند. مثلاً اگر زانوی چپ گرفتار است، عصا باید در دست راست گرفته شود. گاهی والکر می‌تواند کمک خوبی باشد. در استئوآرتریت زانو، پوشیدن کفش‌های مخصوص یا بریس زانو کمک کننده است. در مورد تجهیزات کمکی از کارشناس یا پزشک متخصص سؤال کنید.

درمان‌های دارویی:
- در درمان دارویی از برخی مسکن‌ها و ضدالتهاب‌ها برای کاهش درد بیماران استفاده می‌شود. اولین انتخاب معمولاً استامینوفن و بعد ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن است. اما از آنجایی که دوز دارو و عوارض آن مهم هستند، هرگز نباید هیچ مسکنی بدون مشورت با پزشک به شکل طولانی مدت و مکرر استفاده شود. انتخاب مسکن مناسب و مؤثر باید توسط پزشک انجام شود.
- تزریق داخل مفصلی کورتون، در برخی شرایط که استئوآرتریت تشدید، ملتهب و شعله‌ور می‌شود، این درمان ممکن است توسط پزشک توصیه شود.
- تزریق داخل مفصلی هیالورونیک اسید از موارد مورد بحث است که برخی پزشکان موافق و برخی مخالف آن هستند.
- جراحی تعویض مفصل یک انتخاب درمانی در مراحل انتهایی استئوآرتریت است.