حمله‌ی قلبی چیست؟
عضلات قلب شما برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارند.  حمله‌ی قلبی زمانی رخ می‌دهد که جریان خونی که این اکسیژن را برای عضلات قلب فراهم می‌کند، بسیار کاهش یافته یا قطع می‌شود.  این مسأله به این دلیل رخ می‌دهد که عروق قلبی‌ایی که جریان خون لازم برای قلب را فراهم می‌کنند، می‌توانند به تدریج در اثر تشکیل پلاک‌هایی از جنس چربی، کلسترول و مواد دیگر، ضخیم و سخت شوند. به این روند تدریجی، اترواسکلروزیس گفته می‌شود. وقتی که یک پلاک اترواسکلروتیک درون سرخرگ قلبی آسیب می بیند یا می‌شکند، در اطراف آن لخته‌ی خون تشکیل می‌شود. این لخته می‌تواند سرخرگ را مسدود کرده و مانع جریان خون و در نتیجه مانع اکسیژن رسانی به عضلات قلب گردد. به این حالت که در آن عضلات قلبی از اکسیژن و تغذیه‌ی مورد نیاز خود، محروم می‌شوند؛ ایسکمی گفته می‌شود. وقتی در اثر ایسکمی قسمتی از عضلات قلب آسیب دیده یا می‌میرند؛ حمله‌ی قلبی یا انفارکتوس میوکارد اتفاق افتاده است! حمله‌ی قلبی در جوامع مختل شیوع بالایی دارد.

آیا شما در معرض حمله‌ی قلبی هستید؟!
تحقیقات و مطالعات علمی فروان انجام شده، مشخص کرده‌اند که چندین عامل خطر برای ابتلا به بیماریهای عروق قلبی و حمله‌ی قلبی  وجود دارد.
• عوامل خطر عمده:

o عوامل خطر عمده‌ای که قابل تغییر نیستند:
افزایش سن ـ به ویژه سن بالای 65 سال
جنسیت ـ مردان نسبت به زنان بیشتر در معرض حمله‌ی قلبی هستند.
وراثت ـ براساس وراثت ژنتیکی و نژاد، در مورد بیماریهای قلبی‌ـ عروقی تفاوتهایی میان افراد وجود دارد.

o عوامل خطر عمده‌ای که می‌توان ‌آنها را با تغییر الگوی زندگی یا مصرف دارو؛ تعدیل، درمان یا کنترل کرد:
سیگار ـ کسانی که سیگار می‌کشند، 2 تا 4 بار بیش از غیرسیگاری‌ها دچار بیماری‌های عروق قلبی می‌شوند. همچنین در صورت بروز حمله‌ی قلبی، کسانی که سیگار یا قلیان می‌کشند، بیش از بقیه دچار مرگ ناگهانی می‌شوند.
چربی خون بالا (کلسترول بالا) ـ  کلسترول خون با جنسیت، وراثت، الگوی زندگی و تغذیه‌ی فرد ارتباط دارد. (مقدارها بر اساس mg/dlاست).

• کلسترول تام خون باید زیر 200 باشد.
• LDL یا کلسترولِ بد در افارد نرمالی که فاقد عوامل خطر بیماریهای قلبی- عروقی هستند، باید زیر 160 باشد ( در موارد خاص مثل وجود عوامل خطری همچون دیابت و غیره، مقادیر کمتری مدنظر قرار می‌گیرد).
• HDL یا کلسترول خوب بالاتر از 40 در مردان و بالاتر از 50 در زنان
• تری‌گلیسیرید زیر 150

فشار خون بالا
فعالیت فیزیکی کم – الگوی زندگی با تحرک بدنی کم، عامل خطری برای بیماریهای عرق قلبی است. ورزش منظم و متوسط تا شدید، می‌تواند از بیماریهای قلبی-عروقی، جلوگیری کند.
چاقی و اضافه وزن
دیابت ملیتوس

پیشگیری از حمله‌ی قلبی
تغییر الگوی زندگی می‌تواند از حملات قلبی جلوگیری نماید. این موارد در واقع همان عوامل خطر عمده‌ای هستند که قابل تعدیل، ‌کنترل یا درمان هستند.
o ترک سیگار
o تغذیه‌ی درست و مناسب
o تنظیم چربی‌های خون
o تنظیم فشار خون
o ورزش منظم روزانه
o وزن مناسب
o کنترل قند خون و دیابت
o کاهش فشارهای روانی
o محدودیت در مصرف الکل

علامت‌های حمله‌ی قلبی
اترواسکلروزیس هیچ نشانه‌ای ندارد. یکی از دلایل اینکه با وجود پلاکِ اترواسکروتیک در سرخرگی قلبی، هیچ علامتی وجود ندارد، آن است که گاهی وقتی یک رگ قلبی باریک می‌شود، رگ‌های دیگر قلبی که نزدیک آن رگ هستند، گشاد شده و با افزایش خون‌رسانی به عضلات قلب، نقص به‌وجود آمده را جبران می‌کنند. این مجموعه عروق گشاد شده، گردش خون جانبی (کولترال) نامیده می‌شود که با فراهم کردن نیاز قلب به خون، به جلوگیری از وقوع حمله‌ی قلبی در برخی افراد؛ کمک می‌کنند. عروق جانبی همچنین، ممکن است پس از حمله‌ی قلبی، برای ترمیم و بهبود عضلات قلب، ایجاد شده و توسعه یابند.

علایم  بیماری‌های قلبی‌ایی که می‌توانند منجر به حمله‌ی قلبی شوند:
اگر در حین فعالین‌های فیزیکی دچار این علایم شوید، ممکن است که دچار بیماری قلبی- عروقی باشید:
• خستگی‌ بی‌مورد
• احساس تپش و نامنظمی ضربان قلب
• تنگی نفس
• درد قفسه‌ی سینه

علایم هشدار دهنده‌ی حمله‌ی قلبی
برخی از حملات قلبی، ناگهانی و به شکل شدید رخ می‌دهند؛ همان‌طوری ‌که گاهی در فیلم‌های سینمایی، تابلویِ آشنایی از حمله قلبی را مشاهده کرده‌اید که بسیار ناگهانی فردی دچار درد شدید قفسه‌ی سینه می‌شود! اما اغلبِ حملات قلبی به آهستگی و با دردی ملایم یا احساس ناراحتیِ خفیفی، شروع می‌شوند ! گاهی برخی از افراد مطمئن نیستند که چه مشکلی برای شان پیش‌ آمده و متأسفانه، برای کمک گرفتن، زمان بسیار زیادی را منتظر می‌مانند! در اینجا برخی از علایمی را که می‌توانند نشان‌دهنده‌ی شروع حمله‌ی قلبی باشند، مطالعه می‌کنیم:

• احساس ناراحتی در قفسه‌ی سینه: اغلب حملات قلبی، با احساس ناراحتی در وسط قفسه‌ی سینه همراه هستند که بیش از چند دقیقه طول کشیده یا از بین رفته و دوباره تکرار می‌شود. این علامت می‌تواند به صورت احساس فشارِی ناخوشایند و ناراحت کننده‌، احساس فشردن و چلانده شدن، احساس پُری یا درد در قفسه ی سینه درک شود.
• احساس ناراحتی در دیگر قسمتهای فوقانی بدن: مانند احساس درد یا ناراحتی در فک تحتانی، یک یا هر دو بازو، پشت، گردن یا معده.
• تنگی نفس با یا بدون درد قفسه‌ی سینه
• علایم دیگری مانند تعریق سرد، تهوع یا احساس سبکی‌ در سر

توجه داشته باشید که علایم حمله‌ی قلبی در خانم‌ها می‌تواند کمی متفاوت‌تر باشد. گاهی خانمها بدون دردقفسه‌ی سینه، حمله ی قلبی را تجربه می‌کنند و به جای دردقفسه‌ی سینه می‌توانند دچار تنگی نفس، احساس فشار یا دردر در قسمت تحتانی قفسه‌ی سینه یا در بالای ناحیه‌ی شکم، احساس گیجی و سبکی‌سر یا حالت غش شوند. به طوری که علایم را به علل غیرقلبی ساده‌ای مانند بازگشت اسید معده نسبت دهند. هرچند که علایم ممکن است ظریف و زیرکانه باشند، ولی نتیجه می‌تواند کشنده باشد، به‌خصوص اگر فرد در کمک گرفتن تعلل ورزد.

درد قفسه‌ی سینه
همه‌ی دردهای قفسه‌ی سینه، درد قلبی نیستند. شایعترین درد قفسه ی سینه در اثر بیماری عروق قلبی؛ آنژین (آنژین پکتوریس) نامیده می‌شود که نوعی احساس ناراحتی و پُری و فشار شدید یا درد در مرکز قفسه‌ی سینه است که می‌تواند به گردن، فک، شانه، پُشت یا بازو انتشار یابد. این آنژین به صورت دوره ای تکرار شونده است و در هربار وقوع، تنها چند دقیقه ( یک تا پنج دقیقه) طول می‌کشد.
آنژین پایدار زمانی رخ می‌دهد که عضلات قلب خون و اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت نمی‌کنند؛ مثلاً وقتی که به هر علتی مانند فعالیت فیزیکی، ورزش، هیجانات، فشارهای احساسی- روانی و غیره، ضربان قلب و فشارِ خون افزایش یافته و در نتیجه عضلات قلب شما، اکسیژن بیشتری نیاز داشته باشند. البته گاهی آنژین در شب، حین خواب رخ داده و بیمار در اثر درد قفسه‌ی سینه و تنگی نفس از خواب بیدار می‌شود. در واقع آنژین پایدار، در اثر ایسکمی موقت عضلات قلب اتفاق می‌افتد.  فرق میان آنژین و حمله‌ی قلبی آن است که آنژین سبب آسیب دائمی عضلات قلب نمی‌شود. علامت مهمی است به معنای آنکه هر چه سریعتر به پزشک مراجعه نمایید.

توجه کنید که ‌ «آنژین ناپایدار» ؛ حالتی بسیار اورژانسی است و به درد قلبی‌ایی گفته می شود که اغلب در حالت استراحت رخ می‌دهد و این آنژین باید به سرعت و به شکل اورژانسی مورد درمان قرار گیرد. به زبان ساده اگر شما درد قفسه‌ی سینه‌ای دارید که مکرر است و به تازگی ( در 2 ماه اخیر) ایجاد شده، یا وجود داشته و به تازگی بدتر ( شدیدتر، طولانی‌تر یا مکررتر) شده است یا با فعالیت کمتری ایجاد می‌شود؛ باید به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه نمایید وگرنه ممکن است که دچار حمله‌ی قلبی و درنتیجه دچار نامنظمی شدید ضربان قلب یا ایست قلبی شوید که این موارد می‌تواند منجر به مرگ ناگهانی شود.

علایم را یاد بگیرید اما به خاطر بسپارید که حتی در مواردی که علایمی می‌بینید و مطمئن نیستید که این علایمِ حمله‌ی قلبی است! ؛ حتماً با پزشک تماس بگیرید!  دقایق بسیار مهم هستند.  رسیدگی سریع می‌تواند جان فرد یا جان خودِ شما را نجات دهد! بیش از  پنج دقیقه منتظر نمانید و با اورژانس (تلفن 125) تماس بگیرید.

آسیب‌های ناشی از سکته‌قلبی
وقتی حمله‌ی قلبی رخ می‌دهد، آن قسمت از عضلات قلب که از جریان خون محروم می شوند، شروع به مردن می‌کنند. اینکه چه میزان از عضلات قلب آسیب می‌بینند، بستگی به آن دارد که چه وسعتی از عضلات قلب؛ توسط رگ مسدود شده، خون‌رسانی می‌شده‌اند و  نیز اینکه چقدر زمان میان وقوع حمله‌ی قلبی و شروع درمان، صرف شده باشد. 
آسیب وارد شده به عضلات قلب توسط انفارکتوس قلبی، با ایجادِ بافت اسکار؛ ترمیم می‌شود. این بهبود اغلب به یک‌ماه یا چندین هفته زمان نیاز دارد. طول این مدت به سرعتِ خود روند بهبودی و نیز به وسعت منطقه ی آسیب دیده بستگی دارد. قلب عضوی مقاوم و بادوام است و با وجود ‌آنکه ممکن است قسمتی از آن مرده باشد، باز هم به وسیله باقی قسمت‌های سالم‌ خود، به کار خود ادامه می‌دهد. ولی با توجه به اینکه به هرحال قسمتی از قلب آسیب دیده؛  قلب ضعیف شده و نمی‌تواند مانند قبل خون را به سراسر بدن، پُمپ کند. هرچند که با انجام درمان‌های لازم پس از حمله‌ی قلبی و تغییر الگوی زندگی، می‌توان برخی از این عوارض را محدود یا از وقوع برخی دیگر از آنها، جلوگیری نمود.

بهبود پس از حمله‌ی قلبی
عضلات قلبی بلافاصله پس از حمله‌ی قلبی شروع به بهبود و ترمیم می‌کنند و معمولاً این بهبودی، هشت هفته طول می‌کشد. در محل آسیب دیده، بافت اِسکار ایجاد می‌شود و این بافت نمی‌تواند مانند عضله، منقبض شده و مانند عضلات سالم عمل پمپ را انجام دهد. این بدان معناست که قلب نمی‌تواند به خوبی قبل، کار پمپ کردن را انجام دهد. میزان کاهش عملکرد قلب به وسعت و نیز محل منطقه‌ی آسیب دیده بستگی دارد.
اغلب کسانی که پس از حمله‌ی قلبی زنده باقی می‌مانند؛ درجاتی از «بیماری عروق کرونر» را دارند و باید تغییرات مهمی در الگوی زندگی خود ایجاد کرده و احتمالاً از دارو استفاده کنند تا ضمن جلوگیری از انفارکتوس قلبی مجدد، یک زندگی خوب و پُربار داشته باشند.