بیماری کرون (Crohns disease)
کرون یک بیماری التهابی روده است که در آن آسیب‌های التهابی در دیواره‌ی روده ایجاد می‌شود. این بیماری مزمن است و معمولاً در دو دوره‌ی سنی بیشتر ظاهر می‌شود؛ یکی بین 10 تا 30 سال و دیگری حوالی 60 سالگی و بعد از آن است. وقتی بیماری کرون آغاز می‌شود می‌تواند باعث علایم شوند که در تمام عمر می‌آیند و می‌روند.
در این بیماری هر بخشی از دستگاه گوارش می‌تواند مبتلا شود و التهاب تمام ضخامت جداره روده را درگیر می‌کند و  بنابراین ممکن سبب ایجاد آبسه (کیسه‌ای از تجمع چرک) ، فیستول (ایجاد غیر طبیعیِ راهی نِی مانند از داخل روده به قسمت‌ها و اعضای دیگر بدن ) یا تنگی در روده شود. ضایعات و آسیب‌های التهابی به صورت قسمت قسمت، دیواره‌ی روده را درگیر می‌کند و التهاب در طول دیوراه پیوسته نیست، بلکه به بیانی لکه لکه است.

علت به‌وجود آمدن بیماری کرون چیست؟
در ایجاد این بیماری عوامل محیطی و ژنتیکی نقش دارند. این بیماری چندعاملی و چندژنی است. نقش ژنتیک در بیماری کرون زیاد است.
این بیماری در کشورهای صنعتی بیشتر شیوع دارد. سیگار برای کرون یک عامل خطر جدی محسوب می‌شود.

علایم بیماری کرون چیست؟
بیماری کرون به طور شاخص یک بیماری التهابی روده است اما علاوه بر تظاهرات و علایم روده‌ای؛ می‌تواند تظاهرات خارج روده‌ای نیز داشته باشد.

تظاهرات روده‌ای (گوارشی)
همان‌طور که گفته شد این بیماری می‌تواند هر قسمتی از دستگاه گوارش را درگیر کند و التهاب و زخم در کرون می‌تواند از دهان تا معقد ایجاد شود؛ ولی اغلب قسمت میانی روده‌ (ایلئوم) درگیر می‌شود.
علایم ناشی از درگیری روده، می‌تواند خفیف تا شدید باشد. برخی افراد مبتلا به کرون، فقط درد شکمی (دل‌پیچه) و یا اسهال گاه و بی‌گاه دارند و گاه این علایم آنقدر خفیف هستند که این افراد به پزشک مراجعه نمی‌کنند!

در برخی افراد دیگر کرون علایم شدیدتری دارد. هر چند ممکن است که این افراد دوره‌‌های نسبتاً طولانی‌ایی بدون علامت باشند، اما هر دوره‌ی بی علامتی(خاموش)، به صورت ناگهانی با بروزِ انفجاری علایم با شدتی زیاد، قطع می‌شود که به این بروز ناگهانی؛ «تشدید» (شعله‌ور شدنِ بیماری) می‌گویند!

شروع بیماری کرون یا تشدیدِ آن پس از دوره‌ی بی‌علامتی می‌تواند شامل علایم زیر باشد:
- درد شکمی بیشتر در ناحیه‌ی زیر یا دور ناف. این درد شکمی مشخصاً پس از غذا خوردن رخ می‌دهد.
- اسهالی که ممکن حاوی خون نیز باشد.
- زخم دورِ معقد
- درد هنگام اجابت مزاج
- زخم‌های دهانی
- بی‌اشتهایی
- درد مفاصل یا درد پشت (ستون فقرات)
- درد یا اختلالات بینایی در یک یا هردو چشم
- کاهش وزن رغم خوردن غذای کافی
- تب
- خستگی یا ضعف
- عقب‌ماندگی رشد یا تأخیر در بلوغ در کودکان

تظاهراتِ خارج روده‌ای و عوارضِ بیماری کرون:
• التهاب (قرمزی، درد و تورم) در مفاصل محیطی مانند مچ دست، زانو، آرنج و مچ‌ پا یا التهاب مفاصل در ستون فقرات؛ شایع‌ترین علامت خارج روده‌ای در کرون)
• اختلالات کبدی و ضفراوی مانند التهاب در کبد یا ایجاد سنگ صفراوی
• تظاهرات پوستی مانند زخم در ساقِ پا یا برآمدگی‌های قرمز و دردناک در جلوی ساقِ پا
• مشکلات چشمی با علایمی مانند ترس از نور، تاری دید، سردرد و پرخونی ملتحمه
• سایر عوارض مانند سنگ ادراری، کم خونی و سرطانی شدن ضایعات موجود در روده‌ی بزرگ
• تنگی و انسداد روده‌ی باریک یا روده‌ی بزرگ
• فیستول (ایجاد غیر طبیعیِ راهی نِی مانند از داخل روده به قسمت‌ها و اعضای دیگر بدن ) که منجر به تخلیه‌ی خودبخود روده به روده، روده به مثانه، روده به پوست و ...
• آبسه (کیسه‌ای از تجمع چرک) در اطراف روده یا اعضای مجاور

تشخیص بیماری کرون:
هیچ آزمایش اختصاصی‌‌ایی وجود ندارد که با قطعیت کامل،کرون را تشخیص دهد. تشخیص بر اساس علایم بیمار و جواب یک‌سری آزمایشات و بررسی‌ها مطرح می‌شود. جمع‌بندی این موارد الگویی از غلایم و نشانه‌ها را نشان می‌دهد که تنها با بیماری کرون قابل توضیح است.
پزشک احتمال وجود بیماری‌های دیگری را که می‌توانند علایم مشابه ایجاد کنند را نیز بررسی می‌کند؛ مانند عفونت‌ها، سلِ روده و ...  
بررسی‌ها می‌تواند شامل آزمایش خون، اندوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی، کولونوسکوپی، بیوپسی (نمونه برداری از روده و بررسی بافت ‌ان در آزمایشگاه)، تصویربرداری و غیره باشد.

درمان بیماری کرون:
داروها به شکل مؤثری علایم بیماری کرون را بهبود می‌بخشند. اغلب این داروها به وسیله‌ی جلوگیری از التهاب روده عمل می‌کنند. مثلاً داروهایی که آمینوسالیسیلات نامیده‌ می‌شوند اولین داروهایی هستند که در درمان به کار می‌روند.  
ممکن است در موارد متوسط تا شدید بیماری کرون از داروهای کورتونی نیز استفاده شود.
آنتی‌بیوتیک‌ها نیز در  درمان کرون کاربرد دارند و به از بین بردن باکتری‌ها در قسمتهای تحریک‌ شده‌ی روده و کاهش التهاب کمک می‌کنند.
داروهای سرکوب کننده‌ی سیستم ایمنی نیز در برخی موارد خاص به کار می‌روند ولی چون عوارض زیادی دارند،‌پزشک حتی‌المقدور از آنها استفاده نمی‌کند.
داروهای دیگری نیز وجود دارند که به درمان کرون کمک می‌کنند و پزشک بسته به شرایط بیمار از آنها ممکن است استفاده نماید.

جــــــــــراحی نیز یک راهِ دیگر درمانی است. در جراحی برخی قسمت‌های روده برداشته می‌شوند. جراحی تنها در مواردی توصیه می‌شود که:
- انسداد روده به‌وجود آمده باشد.
- رغم درمان‌های دارویی صحیح، علایم پایدر مانده باشند.
- فیستول‌ها برخلاف درمان‌های دارویی بهبود نیابند.

رژیم غذایی نیز در درمان بیماری کرون مؤثر است. هر چند که از نظر علمی تأثیرِ هیچ نوع رژیم غذایی خاصی برای بیماری‌های التهابی روده، ثابت نشده است اما اغلب پزشکان معتقدند که بیمار خود می‌تواند بفهمد که چه غذاهایی تحریک کننده‌ی علایم بیماریِ آنها به خصوص در دوران تشدید بیماری است. وقتی از غذاهایی که محرک علایم شماست پرهیز کنید، درمی‌یابید که نشانه‌هایی مانند دفع گاز روده‌ای، نفخ، درد شکمی، دل‌پیچه و اسهال بیشتر قابل کنترل می‌شوند. با کاهش این علایم شما به روده‌ی ملتهبِ خود فرصت می‌دهید که التیام یابد. اگر به علت بیماری کرون برای جذب مواد مغذی مشکل دارید؛ مهم است که غذاهای پر پروتئین و پرانرژی بخورید هرچند که احساس کنید میلی به خوردن ندارید! با این حساب یک رژیم غذایی مؤثر در بیماری کرون، بر اساس توصیه‌های متخصصین، بر وعده‌های غذایی منظم به علاوه‌ی دو تا سه میان‌وعده تأکید دارد تا مطمئن باشید که پروتئین، انرژی و مواد مغذی لازم را دریافت می‌کنید. اضافه بر این ممکن است پزشک برای شما مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی تجویز نماید. به این صورت شما می‌توانید ذخایر مواد مغذی ضروری بدن‌تان را بازسازی کنید.

پرهیزهای غذایی در بیماری کرون چیست؟
از غذاهایی که علایم بیماری را تحریک می‌کنند، اجتناب کنید. برای اینکه بدانید چه غذاهایی را باید از رژیم غذایی خود کنار بگذارید؛ باید بدانید که کدام غذاها علاین بیماری شما را تحریک می‌کنند. بسیاری از افراد مبتلا به بیمار کرون دریافته‌اند که غذاهایآمده در فهرستِ زیر علایم آنها را در حین دوره‌ی تشدید بیماری؛ ‌بدتر می‌کند. بنابریان ممکن است برخی از آنها برای شما هم محرک علایم بیماری باشند.

هرگونه نوشیدنی الکلی
کره، روغن، کره‌های گیاهی، سس مایونز
نوشیدنی‌های گازدار
قهوه، چای، شکلات
پوسته‌ی ذرت
محصولات لبنی (در صورت عدم تحمل لاکتوز)
غذاهای چرب و سرخ کردنی‌ها
غذاهای پرفیبر
غذاهایی که تولید گاز و ایجاد نفخ می‌کنند ( عدس، بنشن، لوبیاها، پیاز و انواع کلم)
آجیل و دانه‌های خوراکی (کره‌ی بادام زمینی و کره‌ی دانه‌های دیگر)
میوه‌های خام
سبزی‌های خام
گوشت قرمز
غذاهای تند و پرادویه
غلات سبوس‌دار و سبوس

پیش‌آگهی بیماری کرون
بیماری کرون افراد را به شکل‌های مختلفی تحت تأثیر قرار می‌دهد. بسیاری از افراد فقط غلایم خفیفی دارند و نیازی نیست که درمان‌های دارویی را ادامه دهند. اما برخی از افراد هم نیازمند مصرف چندین دارو هستند و دچار عوارض بیماری کرون می‌شوند.

بیماری کرون ریشه‌کن نمی‌شود اما با درمان بهبود می‌یابد. بیماری کرون، کُشنده نیست.

کسانی که به بیماری کرون مبتلا هستند،‌باید به سلامتِ خود و مواردی که باید در جهت سلامتی خود رعایت کنند؛ مانند اینکه به مصرف درست داروها، توجه خاصی داشته باشند و مرتب به دنبالِ دریافتِ مراقبت‌های پزشکی لازم باشند. اما این به آن معنا نیست که این افراد نمی‌توانند زندگی خانوادگی و شغلی خوبی داشته باشند.

موارد فوریتی کدامند؟
افرادی که مبتلا به بیماری کرون هستند باید به شکل منظم با پزشک خود در تماس باشند. هرگونه تغییرات جدید در علایم و نشانه‌ها مهم است و می‌تواند نشانگر نیاز به درمانی جدید و افزون باشد.

یکی از عوارض جدیِ بیماری کرون، انسداد روده است. روده به حدی باریک می‌شود که مواد غذایی گوارش شده، ‌نمی‌توانند از روده عبور کنند. انسداد روده سبب ایجاد استفراغ و درد شکمی شدیدی می‌شود و نیاز به درمان اورژانسی دارد.    

علایم دیگری که نیاز به رسیدگی پزشکی فوری (اورژانس) دارند؛ موارد زیر هستند:
- تب؛ بدون علامت بارز دیگری از عفونت
- خونریزی زیاد از معقد
- مدفوع سیاه خمیری شکل

آیا بیماری کرون قابل پیشگیری است؟ آیا می‌توان مانع بروز دوره‌ی تشدیدِ آن پس از دروه‌ی خاموشی شد؟
هیچ راهی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد. اما شما باید از موقعیت‌هایی که به بدن شما آسیب می‌رسانند، ‌اجتناب کنید. در دوره‌های بی‌علامتی، یک رژیم غذایی مناسب و متعادل داشته باشید تا ویتامین‌ها و مواد مورد نیاز بدن‌تان تأمین شود. با این‌کار شما عوارض ناشی از تغذیه‌ی نامناسب مانند کم خونی و کاهش وزن را کاهش می‌دهید.

سیگار نکشید!
بیماری کرون می‌تواند خطر ابتلا به سرطانِ روده‌ی بزرگ را افزایش دهد. به منظور یافتنِ ضایعاتِ پیش‌سرطانی یا سرطان در مراحل اولیه‌ی آن؛ باید به شکل منظم تحت بررسی روده ی بزرگ باشید. اگر به مدت بیش از هشت سال است که بیماری کرونی مبتلا هستید که روده‌ی بزرگ و رکتوم شما را درگیر کرده است؛ باید به طور منظم کولونوسکوپی شوید. کولونوسکوپی باید هر یک تا دو سال، یک‌بار برای شما انجام شود.